Tại sao cạnh tranh giữa các studio, photographer trong thị trường nhiếp ảnh ngày càng khốc liệt?
Tại sao chi phí quảng cáo ngày càng tăng?
Tại sao kiếm được khách hàng lại khó khăn và tốn kém hơn trước?
Đâu là bí mật để chiến thắng trong thị trường cạnh tranh khốc liệt này?
Phải làm gì để xây dựng một công việc nhiếp ảnh ổn định và phát triển bền vững?
Trên đây là những câu hỏi lớn và vô cùng quan trọng đối với bất cứ ai đang muốn theo đuổi nghề nhiếp ảnh một cách chuyên nghiệp. Bài viết này hy vọng cung cấp được phần nào những thông tin hữu ích để giúp bạn trả lời những câu hỏi trên. Từ đó định hướng cho mình được lối đi, chiến lược cạnh tranh và chiến lược phát triển bền vững cho thương hiệu nhiếp ảnh của mình.
Những thông tin trong bài viết này được đúc kết trong gần 4 năm khởi nghiệp nhiếp ảnh của tôi, trong đó là quá trình đi học rất nhiều về kinh doanh, đem về áp dụng trong thực tế. Thất bại có, thành công có, từ đó rút ra những kinh nghiệm thực tế được chia sẻ trong bài viết này.
Để bắt đầu, có lẽ chúng ta nên nhìn lại một chút về quá trình thay đổi của thị trường nhiếp ảnh trong nhiều năm qua. Thị trường nhiếp ảnh thay đổi theo từng thời kỳ, và biến hoá cho đến ngày hôm nay. Có một cái nhìn tổng quát và sự hiểu biết sâu sắc về thị trường là chìa khoá để giải bài toán cạnh tranh trong thị trường ngày nay, cũng như trong tương lai sắp tới. Tôi tạm chia thị trường nhiếp ảnh thành 4 thời kỳ, việc chia ra chỉ nhằm mục đích giúp người đọc dễ hiểu hơn, chứ không phải là chân lý hay định nghĩa thị trường nhiếp ảnh. Nên rất mong mọi người không nên tranh cãi, mà hãy tập trung vào nội dung mà bài viết này muốn nói.
Thời kỳ 1: Đây là thời kỳ sơ khai, từ khi mọi người bắt đầu làm nghề chụp ảnh cho đến cuối những năm 1990s. Trong thời kỳ này, để kinh doanh nhiếp ảnh thì một bác thợ chỉ cần đầu tư máy móc, mở một studio trên một con phố hoặc đứng ở những nơi công cộng đông người tới chơi (như công viên, khu du lịch, quảng trường…) và bắt đầu hành nghề. Thời kỳ này chưa có internet, hoặc internet mới vào Việt Nam và các photographer chưa biết ứng dụng internet để kinh doanh. Nên trong thời kỳ này địa điểm/mặt bằng là yếu tố quyết định để có được khách hàng. Cạnh tranh trong nghề nhiếp ảnh thời kỳ này còn rất sơ khai. Có thể là 2 tiệm ảnh nằm chung một con phố cạnh tranh với nhau, hay các bác thợ trong cùng một khu du lịch cạnh tranh với nhau.
Thời kỳ 2: Sau khi internet bắt đầu phát triển ở Việt Nam, với sự nổi lên của các Forum/Diễn đàn. Điển hình thời đó phải kể đến Vnphoto.net ở miền nam, Xóm nhiếp ảnh ở miền bắc. Cộng thêm nền tảng chia sẻ ảnh Flickr.com đã giúp các photographer có cơ hội bùng nổ. Mọi người sử dụng diễn đàn và Flickr để chia sẻ tác phẩm của mình, từ đó được nhiều người biết đến và tên tuổi cũng nổi dần lên. Ban đầu phần lớn là đam mê chụp ảnh chân dung, nhất là chụp các teen model dễ thương. Tôi còn nhớ chuyên mục Ảnh chân dung của các diễn đàn ảnh luôn là chuyên mục hot nhất thời kỳ đó. Sau một thời gian, một số photographer bận rộn công việc nên ít chụp dần, một số thì vẫn duy trì đam mê, và một số thì đã chuyển sang làm nghề một cách chuyên nghiệp. Nghĩa là bắt đầu chụp cưới và những thể loại nhiếp ảnh thương mại khác. Thị trường nhiếp ảnh thời kỳ này ngoài cạnh tranh offline, đã đánh dấu một hình thức cạnh tranh mới, đó là online. Có thể kể đến các hình thức cạnh tranh online chính trong thời kỳ này như: Forum, Flickr, SEO, Google Adwords, Website…
Thời kỳ 3: Sự ra đời của mạng xã hội, điển hình là Facebook. Với khả năng tương tác và lan truyền hình ảnh rất cao, Facebook là nơi vô cùng lý tưởng cho các studio, photographer quảng bá, marketing và kinh doanh trên nền tảng này. Thời kỳ này đánh dấu những thương hiệu nhiếp ảnh mới, họ nổi lên rất nhanh, và phát triển trở thành những thương hiệu lớn. Các studio chỉ làm offline bắt đầu bị lung lay, một số không kịp thay đổi đã phải đóng cửa vì kinh doanh khó khăn hơn. Trước đây, trong Thời kỳ 2, các studio offline vẫn có thể sống tốt, nhưng kể từ khi Facebook xuất hiện thì sự tồn tại của họ đã thực sự bị đe doạ. Mọi người bắt đầu ứng dụng Facebook Marketing như là một kênh quan trọng trong kinh doanh. Sự ra đời của Facebook cũng giết chết thời kỳ của Forum và Flickr, mặc dù 2 kênh này vẫn tồn tại nhưng đã không còn nhiều người truy cập nữa, hay nói thẳng là rất ít, và hầu như các studio và photographer đã không sử dụng Forum và Flickr để marketing nữa. Facebook ngày càng phát triển, và việc quảng cáo trên Facebook gần như là bắt buộc đối với các studio và photographer. Lượng khách hàng đến từ kênh Facebook cũng chiếm phần lớn trong tổng doanh thu của các studio. Hiện nay, có rất nhiều studio thành công là nhờ có chiến lược chạy quảng cáo Facebook hiệu quả.
Thời kỳ 4: Bùng nổ thông tin, thị trường hỗn loạn, cạnh tranh khốc liệt. Nguyên nhân chính là sự bùng nổ của các mạng xã hội như Facebook, Youtube, Instagram, Zalo… Phần lớn người trẻ Việt Nam đều có tài khoản Facebook, Zalo và Instagram, và người Việt Nam cũng xem Youtube thuộc top đầu của thế giới. Nhận biết được điều này, các studio và photographer đã ồ ạt chạy quảng cáo, tung các chương trình khuyến mãi, giảm giá, tặng quà các thể loại trên mạng xã hội. Chỉ cần có một cô dâu chuẩn bị cưới, là thuật toán Facebook ngay lập tức sẽ phát hiện ra, và Facebook vô cùng tích cực hiển thị quảng cáo chụp ảnh cưới đến đối tượng khách hàng tiềm năng này. Phải nói là quảng cáo tràn ngập news feed của khách hàng. Mỗi ngày khách hàng phải nhìn thấy hàng trăm quảng cáo từ chụp ảnh cưới, đễn nhẫn cưới, váy cưới, hoa cưới, trang trí gia tiên, tiệc cưới và cả dịch cụ spa làm đẹp trước ngày cưới… Những thông tin dồn dập khiến cho khách hàng bị ngộp, và không thể xác định được nên chọn studio nào để chụp ảnh. Trong khi các studio, photographer liên tục tung ra những bộ ảnh đẹp nhất, lung linh nhất, thậm chí có rất nhiều studio còn thuê người mẫu, diễn viên để chụp ảnh cho đẹp, quảng cáo cho ấn tượng. Đứng trước một núi thông tin, với hàng trăm studio, ai cũng quảng cáo mình là cao cấp nhất, chụp đẹp nhất, đẳng cấp nhất, chuyên nghiệp nhất, tặng quà khủng nhất… thì khách hàng chắc chắn sẽ bị loạn.
Thị trường vì thế mà trở nên vô cùng khốc liệt, cạnh tranh ngày càng khó khăn hơn, các studio lớn không ngừng chạy đua vũ trang (chi cho quảng cáo ngày càng nhiều). Facebook thì liên tục tăng giá quảng cáo, chí phí marketing ngày càng cao, tìm kiếm khách hàng ngày càng khó. Đây chính là thực trạng của thị trường nhiếp ảnh Việt Nam hiện nay, và tình trạng này sẽ còn kéo dài trong những năm tiếp theo. Bạn buộc phải chấp nhận, không thể tránh né. Để tồn tại và phát triển, bạn buộc phải có chiến lược để “sống chung với lũ”.
Để một studio và photographer có thể tồn tại và phát triển trong một thị trường quá đông đúc như vậy, thì mọi người cần trang bị cho mình một vũ khí bí mật, đó là một khả năng mới, khó hơn, tốn nhiều thời gian hơn. Đó là:
“Khả năng chinh phục sự hỗn loạn”
Chinh phục sự hỗn loạn là gì?
Đó là chinh phục thị trường hỗn loạn thông tin, chinh phục lòng tin của khách hàng, tạo được dấu ấn riêng giúp khách hàng không bị lẫn lộn mình với các studio khác, xây dựng thương hiệu uy tín… Từ đó giúp duy trì công việc và phát triển về lâu dài.
Cần làm những việc gì để chinh phục sự hỗn loạn?
Cần nói ngay rằng bạn sẽ phải làm nhất nhiều việc, xin kể ra một số việc chính và quan trọng là:
1. Tạo phong cách riêng cho hình ảnh của bạn. Phong cách riêng phải đẹp trong mắt khách hàng (nhất là đối tượng khách hàng mục tiêu mà bạn nhắm đến), phải giúp khách hàng nhận ra được sự khác biệt giữa phong cách của bạn với những thương hiệu nhiếp ảnh khác.
2. Dịch vụ phải hoàn hảo. Hãy đảm bảo khách hàng hài lòng về sự tư vấn của bạn, hài lòng về sự tương tác trong suốt quá trình chụp, và hài lòng với sự chăm sóc trước, trong và sau khi bán hàng của bạn. Như vậy khách hàng mới đánh giá tốt về bạn, mới có thể giới thiệu bạn cho những người quen của họ.
3. Xây dựng thương hiệu uy tín. Một studio có thương hiệu uy tín sẽ rất khác với một studio vừa mới thành lập, hoặc thành lập lâu rồi nhưng không được khách hàng đánh giá cao. Khi bạn có uy tín, được nhiều khách hàng khen ngợi, thương hiệu của bạn sẽ dễ tạo được niềm tin nơi khách hàng hơn. Và đây là điều vô cùng quan trọng trong thị trường ngày nay.
4. Có chiến lược marketing và bán hàng bài bản. Hãy đảm bảo là bạn hiểu về cách để marketing và bán hàng trong thị trường nhiếp ảnh. Đừng tiếc thời gian, công sức và tiền bạc để học hỏi về marketing và sales, đây chính là đầu tư, và khoản đầu tư này là vô cùng cần thiết, vì nó mang lại khách hàng, nghĩa là mang lại tiền cho bạn. Một khi hiểu cặn kẽ về marketing và sales trong ngành ảnh, bạn sẽ có thể xây dựng cho mình một chiến lược marketing và sales hiệu quả, giúp bạn có nhiều lợi thế cạnh tranh, và khả năng chiến thắng của bạn sẽ cao hơn rất nhiều.
5. Không ngừng nghiên cứu thị trường. Việc nghiên cứu thị trường giúp bạn theo dõi được sự thay đổi của thị trường, theo dõi được sự thay đổi thị hiếu của hách hàng, khám phá những chiến lược marketing mới, những hình thức quảng cáo mới, hay ứng dụng công nghệ mới. Như đã phân tích trong phần đầu, thị trường nhiếp ảnh thay đổi liên tục, và để phát triển, ta buộc phải thay đổi theo.
Học về kinh doanh trong ngành ảnh ở đâu?
Ở Việt Nam hiện có một số trường và học viện đào tạo về nhiếp ảnh, nhưng rất tiếc tất cả những nơi đó lại chỉ đào tạo về chuyên môn, cụ thể là về kỹ thuật chụp. Hiện chưa có nơi nào đào tạo những kiến thức kinh doanh, marketing riêng cho ngành ảnh. Đó là lý do vì sao Website www.bold.vn ra đời, đây là nơi tôi chia sẻ những kiến thức kinh doanh trong ngành ảnh được đúc kết từ chính những kinh nghiệm thực tế của tôi. Với mong muốn giúp ích được phần nào trong hành trình khởi nghiệp nhiếp ảnh của bạn. Hãy đọc những bài viết khác của tôi trên trang web này, bạn sẽ thu hoạch được nhiều điều hữu ích. Xin thật tâm chúc bạn chân cứng đá mềm, quyết tâm đi đến cùng con đường mình đã chọn. Chúc bạn ngày càng thành công, phát triển bền vững, và hạnh phúc mỗi ngày với đam mê nhiếp ảnh.
Xin hãy giúp tôi chia sẻ bài viết này nếu bạn thấy hữu ích, vì biết đâu ngoài kia, vẫn còn nhiều người đang cần đọc nó. Trong đó có những người thật sự đam mê nhiếp ảnh, giống như bạn, như tôi.
Cường K Photographer
Blog cá nhân: http://cuongk.com
Website Studio: https://boldstudio.vn
Học viện khởi nghiệp nhiếp ảnh: http://bold.vn
Fanpage: https://www.facebook.com/boldacademy/
Facebook: https://www.facebook.com/cuong.kien
Email: cuongbold@gmail.com
